ترکیب ها (انتحاری)

در اینجا میخواهم درباره تک تک ترکیب ها صحبت کنم که از کتاب «استراتژی و تاکتیک در شطرنج» ماکس ایوه گرفته شده است. در این بخش میخواهم نمونه هایی از ترکیب انتحاری را از همین کتاب برایتان بیان کنم.ترکیب انتحاری در کل وقتی به وجود میاید که یکی از طرفین ، حمله به سوارش را با حمله متقابل به سوار دیگری جواب دهد یا اینکه با حمله به سواری از حریف ، یکی از مهره هایش را بی دفاع کند. در اینصورت، بسیاری از حرکات زیبا و به ظاهر غیر منطقی به وجود میایند و همین علت ، کسی را که میخواهد حمله متقابل کند را ملزم میکند که تمامی شاخه های موجود را بررسی کند تا هدف چنین ترکیبی قرار نگیرد.برای یک مثال کوچک از این موضوع، فرض کنید شما با فیلتان به یکی از رخ های بی دفاع حریف حمله کردید و حریف به جای دفع تهدید، با اسب خود به یکی از رخ های بی دفاع شما حمله ور میگردد. حال رخ شما یک از جان گذشته یا سوار انتحاری محسوب میگردد و شما اگر این رخ را هم نداشتید، قادر بودید با زدن رخ حریف تعادل قوا را برقرار سازید. اما حالا باید تا میتوانید در برابر این رخ غنیمت جمع کنید. برای مثال این رخ شما قادر است یک پیاده حفاظت شده را بگیرد و اگر حریف این پیاده را باز پس بگیرد، شما با زدن رخ حریف، یک پیاده پیش می افتید. اما خب در این حالت رخ حریف نیز انتحاری شده و قادر است هر مهره ای را بزند. بنابراین برای اجرای یک ترکیب انتحاری، باید تمامی حالات ممکن و امتیازات حریف را در نظر بگیرید.

برای درک این موضوع ، یکی از ترکیب های زیبای آلخین را که شامل چندین حلقه است را با هم بررسی میکنیم. ببخشید که بازی کامل رو ندارم:

 : ??? W

h3 , g2 ,f2 ,c3 ,b2 ,a2 ,Be2 ,Be3 ,Nd4 ,Nc5 ,Ra1 ,Rf1 ,Qd1 , Kg1

: B Alekhine,Alexander

h7 ,g7 ,f7 ,d5 ,b7 ,a6 ,Be6 ,Bd6 ,Nf6 , Nc6 ,Qc7 ,Re8 ,Ra8 ,Kg8

حرکت آخر سفید، Nc5 بود تا پس از Bxc5 با Nxe6 ، دو اسبش را با دو فیل حریف تعویض کتد ؛ اما در این پوزیسیون، فیل سیاه در e6 انتحاری است و اگر سیاه آن را نداشت، با Bxc5 به تعادل قوایی میرسید. پس آلخین اینگونه ادامه میدهد:

!Bxh3 ...

این علامت تحسین فقط به خاطر این نیست که سیاه این قربانی را دیده است، بلکه به خاطر این است که او ترکیب نهایی و ماتی آخر را حدس زده است.حالا نه تنها پناهگاه شاه سفید بسیار ضعیف شده است ، بلکه سیاه پس از gxh3، با Bxc5 یک پیاده پیش است ؛ اما سفید نیز حالا یک سوار انتحاری در c5 دارد. بازی اینگونه ادامه یافت:

Nxa6

حالا به نظر میاید دیگر سیاه قادر به گرفتن برتری نیست، زیرا اکنون اسب سفید به وزیر سیاه نیز حمله ور شده است، اما آلخین راه حل را قبل از Bxh3 ... پیدا کرده بود. اکنون فیل سیاه در h3 سوار انتحاری است ؛ اما وزیر نیز زیر ضرب است. سیاه برای قربانی دادن فیل h3 از یک کیش کمک میگیرد:

+Bh2 ...

+Kh1 Bxg2

Kxg2 bxa6

بسیار زیبا! اگر کسی تیتر ترکیب انتحاری به گوشش نرسیده باشد ، قطعا از دیدن این بازی شگفت زده میشود.

اکنون سیاه یک پیاده پیش است ؛ اما سفید نیز چاره ای می اندیشد :

Nxc6

ناگهان به نظر میرسد همه چیز نابود شده است ؛ زیرا الان وزیر سیاه پرمسئولیت است و اگر c6 را بزند، فیلش در h2 نابود میشود.(ترکیب پرمسئولیت را بعدا شرح خواهم داد.) اما آلخین این را هم پیش بینی کرده بود . حال او نیز از همان تاکتیک حریفش ، یعنی همان تاکتیک پر مسئولیت اما در شکلی زیبا و جذاب استفاده میکند:

!Rxe3 ...

اکنون پیاده f2 پر مسئولیت است، زیرا او مسئول حفظ فیل e3 و همچنین جلوگیری از کیش مهلک در g3 است. حال اگر سفید با Bf3 که بهترین حرکت است ادامه دهد با طرح زدن رخ e3 ، سیاه با 

Re6 ...

Nd4 Re5

به وضعیت برنده ای با یک پیاده بیشتر دست میابد.

بازی اینگونه ادامه یافت:

+fxe3 Qg3

!Kh1 Bg1

سفید واگذار کرد. اگر #Rxg1 Qh3 همچنین تهدید #Qh2 نیز وجود دارد. بنابراین سفید مجبور است رخش را با Rf2 قربانی کند. 

با تشکر از همراهی شما

(: